Eναι μια τεχνική που ξεριζώνει τη δυστυχία.
Ο διαλογισμός της Βιπάσσανα στοχεύει στις ύψιστες πνευματικές επιδιώξεις της ολοκληρωτικής απελευθέρωσης και της καθολικής φώτισης. Σαν αποτέλεσμα όμως της διανοητικής κάθαρσης, εξαφανίζονται πολλές ψυχοσωματικές παθήσεις, παρόλο που ο σκοπός της δεν είναι, απλά και μόνο να θεραπεύσει τις σωματικές ασθένειες.
Η Βιπάσσανα εξαλείφει τα τρία αίτια κάθε δυστυχίας: τον πόθο, την απέχθεια και την άγνοια. Με συνεχή άσκηση, ο διαλογισμός απελευθερώνει τις εντάσεις που αναπτύσσονται στην καθημερινή ζωή, λύνοντας έτσι τους κόμπους που δένει η παλιά μας συνήθεια της ανισόρροπης αντίδρασης στις ευχάριστες και δυσάρεστες καταστάσεις που συναντάμε.
Μολονότι η Βιπάσσανα αναπτύχθηκε σαν τεχνική από τον Βούδα, η άσκηση της δεν περιορίζεται στους Βουδιστές. Δεν τίθεται κανένα απολύτως θέμα προσηλυτισμού. Η τεχνική βασίζεται πάνω στο απλό γεγονός πως όλοι οι άνθρωποι έχουν κοινά προβλήματα και πως μια τεχνική που μπορεί να ξεριζώσει αυτά τα προβλήματα, έχει και παγκόσμια εφαρμογή. Άνθρωποι από διαφορετικές θρησκευτικές ομάδες έχουν ήδη βιώσει τα οφέλη του διαλογισμού της Βιπάσσανα, χωρίς να έχουν διαπιστώσει καμιά σύγκρουση με την πίστη ή το επάγγελμα τους.
Οπωσδήποτε η διαδικασία της αυτο-κάθαρσης μέσω της ενδοσκόπησης δεν είναι εύκολη κι απαιτεί πολύ σκληρή δουλειά. Κάθε εκπαιδευόμενος με δική του προσπάθεια αποκτά την προσωπική του ενόραση. Κανένας άλλος δεν μπορεί να το κάνει γι’ αυτόν. Γι’ αυτό κι ο διαλογισμός ταιριάζει μόνο σε όσους είναι διατεθειμένοι να δουλέψουν σοβαρά και ν’ ακολουθήσουν τους κανόνες πειθαρχίας, που έχουν συνταχθεί προς όφελος και για την προστασία των μαθητών κι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της πρακτικής του διαλογισμού.
Η Βιπάσσανα είναι μια από τις αρχαιότερες τεχνικές διαλογισμού της Ινδίας. Κι ενώ είχε χαθεί από την ανθρωπότητα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, την ανακάλυψε ξανά ο Γκοτάμα ο Βούδας πριν από 2500 χρόνια περίπου.
Βιπάσσανα σημαίνει να βλέπεις τα πράγματα όπως είναι στην πραγματικότητα κι είναι η διαδικασία της αυτο-κάθαρσης με την αυτο-παρατήρηση.
Αρχίζει κανείς την άσκηση της Βιπάσσανα παρατηρώντας την φυσική του αναπνοή, για να συγκεντρώσει το νου του. Έχοντας έτσι οξύνει την επίγνωση του, συνεχίζει παρατηρώντας τη διαρκή αλλαγή της φύσης του σώματος και του νου, βιώνοντας τις παγκόσμιες αλήθειες της προσωρινότητας, της δυστυχίας και της απουσίας του εγώ.
Η συνειδητοποίηση αυτής της αλήθειας μέσα από την άμεση εμπειρία, αποτελεί τη διαδικασία της κάθαρσης.
Το μονοπάτι αυτής της γνώσης, (το Ντάμμα) αποτελεί παγκόσμια θεραπεία για παγκόσμια προβλήματα και δεν έχει καμιά απολύτως σχέση μια κανένα είδος οργανωμένης θρησκείας ή αίρεσης ούτε με οποιαδήποτε τελετουργία ή δοξασία. Γι' αυτό μπορεί να ασκείται ελεύθερα από όλους, σε οποιοδήποτε τόπο ή χρόνο, χωρίς να έρχεται σε σύγκρουση με φυλή ή θρησκεία και έτσι μπορεί να αποδειχθεί εξίσου ωφέλιμο για όλους.